Thân phận mong manh của tài xế

Gần đây liên tiếp những vụ tự gây ra tai nạn của tài xế xe tải - hàng hóa vật tư trên thùng xe cán bẹp ca bin gây thương vong cho tài xế và người ngồi bên trong buồng lái - dân dã gọi là tự tay bóp giái. Sau đây là những vụ điển hình.

- Trụ bêtông dồn về phía trước, đè bẹp cabin, tài xê thương nặng, phụ xe chết tại chỗ. Xa lộ Hà Nội, Q9.


- Xe chở thép tấm đè bẹp ca bin, QL5


- Xe chở thép cuộn, đứt dây chằng, đè chết tài xế, ĐL Nguyễn Văn Linh


Tâm lý tài xế rất chủ quan, họ cho rằng ngồi trong ca bin nghĩa là vững chắc như ngồi trong lô cốt. Thực ra độ vững chắc của ca bin xe tải chỉ vững chắc với xe máy thôi, chứ nó rất yếu ớt so với ca bin xe đối đầu, và càng yếu hơn nữa nếu so với hàng hóa trên xe.

Nguyên lý của những tai nạn loại này là do Lực Quán Tính - giới vật lý gọi là Lực Ảo - gây ra, khối hàng càng lớn thì lực này càng lớn, tất nhiên. Và tai nạn chỉ xảy ra với xe đang chạy, vậy còn nguyên nhân tốc độ nữa. Vậy quan hệ khối lượng với tốc độ trong trường hợp này thế nào?

Khi xe chở hàng đang chạy, cơ năng của khối hàng trên xe là W=mv2/2, trong đó m là khối lượng và v là vận tốc, lưu ý yếu tố vận tốc có tỷ lệ bậc 2 nghĩa là động năng của khối hàng tỷ lệ với bình phương vận tốc. Khi hãm xe lại nghĩa là làm giảm động năng của khối hàng xuống. Lực làm giảm này là ma sát với sàn xe hoặc lực biến dạng xích neo, dây buộc - tạm gọi là Lực Hãm Nội Bộ - nó chỉ phát sinh khi phanh xe để giảm tốc độ. Nếu những lực hãm nội bộ này không đủ lớn thì cơ cấu tạo ra Nó bị phá hủy, kết quả là khối hàng lao về phía trước cán nát ca bin.

Nói dài dòng như vậy để cho thấy nguyên nhân tai nạn là do tốc độ nhiều hơn là do khối lượng.

Biện pháp an toàn:
1. Tốc độ chạy xe an toàn
2. Tăng cường cơ cấu tạo ra lực hãm nội bộ
3. Đặt ca bin phía đằng sau

2 biện pháp (1) và (2) ai cũng biết nhưng không thèm thực hiện. Với biện pháp (3) chưa có tiền lệ nên khuyến cáo tài xế xe tải ham tốc độ có thể đổi nghề sang lái tàu thủy.