Những bất cập trong quy định "CSGT TP HCM không được mang quá 100.000 đồng"

Công an TP HCM vừa mới ra văn bản số 346 quy định Cảnh sát giao thông TP HCM không được mang quá 100.000 (một trăm ngàn) đồng. Đây là một quy định mang tính nội bộ trong phạm vi lực lượng CSGT TP HCM trong khi làm nhiệm vụ.

Cơ sở để ra quy định này là CSGT trong khi làm nhiệm vụ thì không cần phải tiêu tiền và để ngăn ngừa cảnh sát viên nhận tiền chung chi của phương tiện vi phạm luật lệ giao thông.

Việc công an viên giao thông nhận tiền mãi lộ của giới vận tải cũng có mặt tích cực của nó, một là những phương tiện không sẵn sàng nộp tiền mãi lộ sẽ không dám vi phạm quy định về pháp luật giao thông; hai là trong những năm qua công an viên giao thông đã mẫn cán làm việc công bất kể giờ giấc đêm cũng như ngày.

Với một người làm công ăn lương kiếm sống bằng cách di chuyển ngoài đường, 100 ngàn đồng tương đương với 5 lít xăng hoặc 3 tô phở loại thường hoặc 1 ly cafe với 1 lát bánh ngọt tại Cafe Highland hoặc 1/10 tô phở bò kobe. Thực tế người ta không chỉ tiêu tiền cho duy nhất một món mà nhịn các món khác hoặc không bao giờ người ta tiêu hết sạch số tiền trong túi. Một công an viên giao thông cũng thi hành công vụ trên đường nhưng lại tuyệt đối không tiêu đến tiền.

Trong suốt thời gian thực hiện nhiệm vụ, cảnh sát viên cỡi xe công vụ, xăng đủ dùng trong suốt hành trình và nếu có hư hỏng đột xuất thì gọi cứu hộ chứ cảnh sát không bao giờ phải tự dắt xe đi sửa. Trong điều lệnh cũng cấm cảnh sát ăn quà vặt hay ghé hàng quán trong thời gian làm nhiệm vụ. Về lý thuyết, trong giờ làm việc cảnh sát viên không cần phải tiêu tiền do đó giới hạn 100 ngàn đồng được xem là hợp lý.

Một chi tiết thừa trong quy định đó là trường hợp cảnh sát viên phải chi tiêu một số tiền lớn hơn 100 ngàn đồng thì phải niêm phong và báo cáo lãnh đạo. Vì cảnh sát viên đi xe riêng từ nhà tới đội, cất tiền trong tủ cá nhân, rồi mới từ đội cỡi xe công vụ đi tuần tra hay bám chốt. Hết ca làm việc, lái xe công vụ trở lại đội, lấy tiền đi lo việc riêng. Việc niêm phong và cáo cáo lãnh đạo trở nên thừa.

Cơ sở lý luận tương đối hoàn hảo. Tuy nhiên biện pháp thực hiện lại phát sinh nhiều vấn đề

Thứ nhất, phải thành lập một lực lượng để thanh tra, kiểm tra và giám sát việc thực hiện quy định này. Lực lượng kiểm tra điều lệnh vốn đã bận rộn trước khi có quy định này nên không thể nhận thêm công tác mới. Còn nếu lấy một phần lực lượng CSGT để làm nhiệm vụ mới sẽ làm cho lực lượng CSGT vốn đã mỏng nay còn mỏng hơn, khó duy trì được trật tự giao thông.

Thứ hai, thực hiện bằng cách ngụy trang thành dân thường theo dõi, thấy có dấu hiệu thì ập vào để kiểm tra, hay nói cách khác sử dụng nghiệp vụ công an mật. Cảnh sát giao thông là công an, họ cũng được đào tạo nghiệp vụ an ninh, kể cả nghiệp vụ bí mật nên họ cũng theo dõi hoạt động khả nghi của lực lượng thanh tra. Việc theo dõi lẫn nhau này tuy tạo điều kiện nâng cao nghiệp vụ an ninh nhưng lại làm sao nhãng nhiệm vụ giữ trật tự giao thông.

Thứ ba, việc bắt quả tang và khám xét tang vật lại đụng đến riêng tư và có những điều bất tiện. Nếu cảnh sát viên giấu tiền trong người thì phải khám xét những chỗ kín. Như trên đã nói, cảnh sát viên cũng có nghiệp vụ để phát hiện người theo dõi mình, và khi biết được thì họ sẽ động tác giả để đánh lừa thanh tra. Nếu khám xét chỗ kín mà không thấy cất tiền thì sao, thanh tra CSGT có phạm tội lạm dụng chức quyền không.

Thứ tư, thanh tra CSGT có quyền yêu cầu công an viên giao thông và người tham gia giao thông có liên quan về công an phường gần nhất để viết tường trình và kiểm tra hành chính. Xin nói rõ quy định 346 là văn bản nội bộ của công an địa phương TP HCM mà biện pháp thực hiện của nó lại ảnh hưởng bất lợi đến sinh hoạt của người tham gia giao thông.

Thứ năm, lực lượng thanh tra này cũng là công an nên có đầy đủ đặc tính của công an nhân dân như công an giao thông. Vậy ai sẽ kiểm tra lực lượng thanh tra CSGT để bảo đảm chính họ không mang quá 100 ngàn đồng trong người.