Xem trước:
Ép giá nông phẩm
Lũ sông Cửu Long, bạn hay thù?
Chưa phát hiện mại dâm ở Đồ Sơn
Chưa phát hiện lợi ích nhóm trong nông nghiệp
Đang là những tít báo thời thượng
Công thức "Chưa phát hiện..." để khẳng định lại một điều hiển nhiên, là tiêu chuẩn mới của báo chí cách mạng, vừa Hồng lại vừa Chuyên.
Sản lượng lúa gạo của Việt nam hiện nay trên 40 triệu tấn. (1) Tính bình quân mỗi người ăn hết 13 kg/tháng, số dân 90 triệu người tiêu thụ tối đa 14 triệu tấn gạo tức 1/3 sản lượng. Ngoài cám gạo, gạo không phải là nguyên liệu chế biến thức ăn chăn nuôi. Cho nên 2/3 sản lượng gạo còn lại là dư thừa so với nhu cầu trong nước. Lượng gạo dư thừa gấp đôi lượng gạo tiêu thụ làm cho cán cân Cung - Cầu luôn luôn thặng dư ở phía Cung.
Với chủ trương bảo đảm "an ninh lương thực", trong ý nghĩa đảng và nhà nước vì quyền lợi của đông đảo quần chúng không để tư thương đầu cơ nâng giá gạo, không bao giờ để thị trường thiếu gạo. Đáp ứng chủ trương đó, Chính sách nhất quán của nhà nước ta từ trước đến nay là "Nhà nước độc quyền xuất khẩu gạo". Tư nhân không được xuất bản báo chí, tư nhân cũng không được quyền xuất khẩu gạo.
Phía trên đã trình bày, toàn dân ta tính từ trẻ sơ sinh chưa mọc răng đến cụ già rụng hết răng, ăn không quá 14 triệu tấn gạo. Lượng gạo thặng dư gấp đôi số lượng trên có tiêu thụ được hay không hoàn toàn phụ thuộc vào các đầu mối do nhà nước cấp phép. Thông qua các đầu mối này (thực chất là độc quyền) gạo do nông dân làm ra mới được bán ra nước ngoài dù chính ngạch hay tiểu ngạch.
Các đầu mối cạnh tranh trên thị trường gạo quốc tế bằng cách bán phá giá. Thông thường bán rẻ hơn gạo cùng loại của Thailand từ 50 đến 100 đô la mỗi tấn.
Các đầu mối luôn luôn giành phần chủ động giá mua. Đầu mối sẽ ngưng mua khi giá gạo lên và chỉ tiếp tục mua khi giá gạo thấp hơn dự định của họ. Sản lượng gạo thăng dư không thể bán cho ai khác ngoài các đầu mối. Bằng cách đó, các đầu mối luôn mua giá thấp bất chấp chi phí sản suất của nông dân.
Có những lúc các đầu mối phá rào, tranh mua lẫn nhau đẩy giá gạo lên cao. Đây là lúc vai trò quản lý nhà nước ra tay để ổn định thị trường. Chính phủ ra lệnh ngừng xuất khẩu gạo "để bảo đảm an ninh lương thực". (2)
Nông dân sản xuất lúa thì nắm đằng lưỡi. Lúa gạo giảm phẩm chất và tăng chi phí bảo quản theo thời gian. Do đó người trồng lúa càng bội thu thì càng phải bán đổ bán tháo nếu không muốn đổ bỏ.
Chú thích:
(1) Sản lượng chính xác năm 2011 là 42 triệu tấn
(2) Đầu năm 2008 nhiều đầu mối ký hợp đồng xuất khẩu gạo chỉ với giá $320-$340 mỗi tấn. Đến giữa năm một số đầu mối bán được với giá $700 đã tích cực gom hàng đẩy giá mua lên cao. Trước tình hình những đầu mối ký giá thấp trước đó có nguy cơ bị lỗ, chính phủ đã đột ngột ra lệnh ngưng xuất khẩu gạo bằng chiêu bài "an ninh lương thực".
