Tuesday, November 10, 2015

Daw Aung San Suu Kyi

(Xin vui lòng đọc giống như Ung San Su Chi)

Dẫn nhập: Theo kết quả bầu cử tại Miến, đảng của Aung San Suu Kyi đã thắng cử. Nhiều người hiểu lầm việc thắng cử như là kết quả của sự cải cách chính trị của giới quân phiệt. Nhắc lại vì nhiều người mau quên, đảng của Aung San Suu Kyi đã từng thắng cử cách nay 25 năm về trước. Sau đây là quá trình từ người nội trợ trở thành chính trị gia của Aung San Suu Kyi.

Có cha là Tướng Aung San, sau này làm Thủ tướng Miến và bị ám sát sau 3 tháng cầm quyền. Có mẹ tên là Chi, có bà ngoại tên là Su. Có chồng là Tiến sĩ Michael Aris, chuyên gia Tạng học (Tibet, not Etymology) người gốc Anh.

Bà được dân Miến gọi thân mật là Daw Suu Kyi (đọc là Đo, tương đương với Mợ Su Chi trong tiếng Việt.)

Cuộc biểu tình của dân Miến ngày 8/8/1988 bị chính quyền đàn áp. Hạ tuần tháng 8/1988, trước nửa triệu người ủng hộ tại quảng trường chùa Shwedagon Pagoda, bà tuyên bố cần phải có một chính quyền dân chủ. Sau đó, bà đã đứng ra thành lập chính đảng mang tên  National League for Democracy (NLD, Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ) với cương lĩnh bất bạo động.

Chưa đầy năm sau đó, bà bị chính quyền áp đặt lệnh quản thúc tại gia thời hạn 3 năm. Bà đã không thỏa hiệp sự phóng thích của chính quyền với điều kiện phải lưu vong ở nước ngoài.

Tại cuộc Tổng tuyển cử 1990, NLD thắng lớn, được 59% số phiếu bầu và 80% số lượng ghế trong quốc hội Miến. Nhưng giới quân phiệt Miến không giao lại quyền lực mà tiếp tục giam bà tại gia. Tổng số thời gian bị quản thúc khoảng 14 năm. Từ 1989, án lệnh 3 năm kéo dài thành 6 năm. 3 năm tính từ 2000. Tháng 5, 2003 diễn ra "Cuộc thảm sát  Depayin" tại ngôi làng  Depayin, nhiều ủng hộ viên của bà bị thảm sát, bà mất tích trong 3 tháng, thực ra là bị giam bí mật ở nhà tù Insein ở Rangoon. Nhà cầm quyền Miến không thể tiếp tục giấu khi bà phải đi nhà thương để chữa trị. Lệnh quản thúc kéo dài đến 5/2007, để sau đó cứ đến tháng 5 lại gia hạn một năm.

Trên thế giới, chỉ có 3 chính phủ không lên án Miến là: Nga, Trung và Nam Phi (không có VN) chống lại một nghị quyết của LHQ, và chỉ có một chính khách chỉ trích Suu Kyi bị phương Tây lợi dụng, đó là một cựu thủ tướng Thái.
Với Nghị sĩ Jim Webb
Với Thư ký Liên bang Mỹ