Bơm tiền cứu ai

Sau một năm thực hiện, Nghị quyết 11 về siết đầu tư BĐS và siết chặt tín dụng đã phát huy tác dụng. Lãi suất cao làm hàng loạt doanh nghiệp đóng cửa, cầu tín dụng giảm, ngân hàng thừa tiền. DN đóng cửa, người lao động mất việc làm, tổng thu nhập xã hội giảm, hàng hóa tồn kho nhiều tới mức không dám tăng giá, chỉ số CPI chựng lại. Siết BĐS gây ứ đọng vật tư đồng nghĩa với không có khả năng tăng giá, lạm phát giảm.

Trái với nền kinh tế hàng hóa thông thường, cung vượt cầu gây ra giảm phát, ở Việt Nam cung giảm mà cầu cũng giảm trong đó cầu giảm nhiều hơn cung, tạo ra "dư cung" do giảm sức mua. Hiện tượng đó gọi là đình đốn, rất dễ chuyển thành lạm phát khi mức cung giảm hơn mức cầu tối thiểu.

Trước viễn cảnh đình đốn, gói hỗ trợ trị giá 29 ngàn tỷ được bộ Tài chính đề xuất. Để tiện so sánh, tổng mức đầu tư tuyến cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu trị giá 22 ngàn tỷ đồng. Lập tức phản ứng của "các chuyên gia" là gói 29 ngàn tỷ chưa đủ mức hoặc chưa đủ tầm hoặc quá yếu ớt.

Nắm bắt cơ hội, chính phủ quyết định "bơm thêm" mỗi tháng 25 ngàn tỷ trong suốt 8 tháng còn lại của năm từ nay đến cuối năm. Nguồn chi được thuyết minh là từ khoản chiết giảm đầu tư công 240 ngàn tỷ.

Nếu chỉ để hỗ trợ doanh nghiệp bằng cách miễn giảm thuế thì không cần phải "bơm" mà chỉ cần cắt giảm đầu tư công để cân bằng ngân sách. Bên cạnh hỗ trợ thuế, chính phủ chủ trương hạ lãi suất và đặc biệt là, xin trích "bơm thêm 25.000 tỷ đồng từ nay đến cuối năm, giải quyết tình trạng ngân hàng thừa tiền", hết trích.

Mấu chốt là ở chỗ, trong khi ngân hàng thừa tiền mà nhà nước lại bơm thêm có ý nghĩa gì?
Một là, "hỗ trợ" lợi nhuận cho ngân hàng,
Hai là, giải quyết vấn đề thanh khoản cho ngân hàng.

Những khoản đầu tư có ích như xây dựng giao thông lại bị cắt giảm hoặc bị tống tiền bằng phí lưu hành và phí bảo trì đường bộ trong khi tiếp tục "bơm tiền" cho ngân hàng mà thực chất là cứu nợ xấu.

Cứu lạm phát bằng cách "bơm tiền", nay cứu giảm phát cũng bằng cách "bơm tiền". Điều gì đang chờ đợi chúng ta ở phía trước?

Nguồn tham khảo:
- "Phát hiện thất thoát" ở Vinalines
- Lập Ban chỉ đạo phòng chống tham nhũng trực thuộc bộ chính trị dưới sự chỉ đạo của TBT thay thế cho Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng do Thủ tướng làm trưởng ban
- Gói hỗ trợ 29 ngàn tỷ đồng
- Gói giải pháp 29.000 tỷ chưa đủ tầm!
- Nhận định kinh tế - xã hội của Chính phủ bị xem là “hồng”
- Mỗi tháng bơm thêm 25.000 tỷ đồng hỗ trợ nền kinh tế
- Ẩn số nợ xấu - thực sự là bao nhiêu?
- Bơm tiền chống... lạm phát
- Cấp bù lãi suất 4% để kích cầu thứ nhất cho các DN vừa và nhỏ năm 2009
- Cấp bù lãi suất 4% thứ 2 cho vốn trung và dài hạn từ tháng 4 năm 2009 đến hết năm 2011

Phụ lục:
So sánh hiệu quả kinh tế giữa mô hình Lúa - Màu vs  mô hình Lúa - Lúa - Lúa (lúa ba vụ) do thành viên Lucky cung cấp từ nguồn Tạp chí Khoa học 2011:18a 220-227 Trường Đại học Cần Thơ.

Hình 1: Năng suất lúa của hai mô hình canh tác

Hình 2: Lợi nhuận và chi phí của hai mô hình

Hình 3: Lợi nhuận và chi phí 3 vụ sản xuất mô hình lúa 3 vụ

Hình 4: Lợi nhuận và chi phí 3 vụ sản xuất mô hình lúa – màu – lúa

Định hướng kinh tế đang được thay đổi

Mấy ngày gần đây, tin tức kinh tế trái chiều dồn dập.
Chứng khoán đổ dốc cả chục phiên mất gần trăm điểm, bỗng nhiên tăng 3-4% liên tiếp 2 phiên, trong khi khối ngoại bán ròng, ngày 26/5 là bước ngoặt.
Mới hôm trước còn nói nguy cơ giải chấp, nợ xấu các ngân hàng gia tăng hôm sau im bặt
Giám đốc, Chủ tịch ôm bạc trăm tỷ ... biến mất
"Tin đồn" ông chủ ngân hàng Phương Nam bỏ trốn
Lãi suất qua đêm giảm, lãi suất cho vay có dấu hiệu giảm
Giới tài chính nước ngoài dọn đường: VN sẽ phá giá tiền đồng nay mai
Vậy chuyện gì đang diễn ra sau lưng chúng ta vậy?

Trong điều kiện ngân hàng lãi to năm ngoái và lãi cũng không kém trong năm nay, nhưng luôn luôn thiếu tiền phải nâng lãi suất huy động. Trong khi các doanh nghiệp sản xuất thiếu vốn, giảm sản lượng dẫn tới giá tăng hoặc phải được "bình ổn". Với thực trạng như thế ngân hàng có đồng nào phải lập tức cho vay ngay để kiếm lời nên không dự trữ nhiều tiền mặt. Cái mà ngân hàng sở hữu nhiều nhất lại là các "giấy tờ có giá", mà một trong những thứ đó là chứng khoán.

Chính sách siết chặt tiền tệ đã đi đến cuối con đường của nó. Một ngân hàng mất thanh khoản sẽ là hiệu ứng đô mi nô ảnh hưởng lên các ngân hàng khác làm mất tác dụng của chính sách chống lạm phát. Giả pháp khả thi là ngân hàng nhà nước lặng lẽ bơm vốn vào khâu yếu nhất tức là thị trường chứng khoán. Các tổ chức tài chính nước ngoài đánh hơi được điều này nên kín đáo cảnh báo NHNN sẽ phá giá tiền đồng lần nữa. Giá xăng tăng sẽ là dấu hiệu.

Kết luận: người ta đang biến Nghị quyết 11 với chủ trương Thắt chặt tiền tệ trở thành NỚI LỎNG TIỀN TỆ.

Tiền đi đâu thời lạm phát

Tiền ở đây không phải tiền chung chung như vàng hay đô la, mà là tiền cụ thể - nội tệ. Lạm phát xứ ta, khỏi chứng minh ai cũng biết. Chỉ số CPI năm, tháng 4 vừa rồi là 17.5%. Nguyên nhân lạm phát là do nhà nước phải in tiền để bù phần bội chi, để trả nợ đậy cho những tập đoàn kinh tế nắm quyền chủ đạo.

Trong điều kiện tiền mất giá hàng tháng hàng ngày, không ai muốn giữ tiền mà náu thân vào những thứ tiền được bảo đảm giá trị khác như là vàng hay đô la. Tiền mặt là thứ có tính thanh khoản mạnh nhất nhưng ai cũng muốn tống khứ nó đi. Vậy nó đi đâu khi mà thị trường luôn luôn khan hiếm tiền mặt, ngân hàng phải nâng cao lãi suất huy động vượt trần. Ai là người giữ tiền? Câu trả lời là: chính chúng ta - những nạn nhân của nạn lạm phát.

Chuyện kể cách nay không lâu lắm, khoảng cuối thập niên '70 cho tới '80, thời ấy máy thu truyền hình gọi bằng ti vi (chữ là TV - television) là một tài sản có giá trị đến mức không phải gia đình nào cũng có. Có thể cả một khu phố mới có một chiếc tivi đen trắng mua từ Đông Âu về. Sau 75 nguồn tivi từ miền Nam dồi dào hơn nhưng khác hệ phải điều chỉnh linh kiện đôi chút.

Khi đó tivi là một gia tài, chỉ những gia đình khá giả, nhà rộng, làm nghề có thu nhập cao như buôn bán hoặc lái xe mới mua được. Nhà nào có tivi đến chương trình chiếu phim hay văn nghệ cả xóm già trẻ lớn bé kéo nhau sang xem đông vui như ở đình làng. Đi xem nhờ tivi nhà hàng xóm là một quyền đương nhiên được dư luận thừa nhận, ai cũng có thể đến lót dép ngồi mà không cần xin phép.

Ảnh dựng, thực tế đông hơn

Tuy nhiên tivi là một máy điện tử có tuổi thọ nhất định và thường hay hỏng vặt. Sắm được cái tivi tốn một mớ bạc nên chủ nhân phải quan tâm đến tuổi thọ của nó. Có người đi học ở Đông Âu về đưa ra lập luận Nếu một người xem tivi bền tới 10 năm thì 10 người xem tivi chỉ thọ được một năm. Với trình độ nhận thức như hiện nay, ai cũng biết không phải như vậy, tất nhiên tuổi thọ tivi không phụ thuộc vào số người xem nó.

Việc sử dụng tiền trong xã hội cũng giống như xem tivi vậy. Tiền biến thành vốn tức là được ký thác ở ngân hàng, hiệu quả sử dụng của nó sẽ được tăng lên gấp bội, tức là cùng lúc được nhiều doanh nghiệp sử dụng. Một quá trình đơn giản nhất từ nguyên vật liệu đến tiêu dùng trải qua các công đoạn cơ bản sau: Mua vật liệu - Chế tạo sản phẩm - Bán buôn - Bán lẻ - Người tiêu thụ cuối cùng, quá trình trên gồm 5 giao dịch. Nếu không có tín dụng, tức là phải dùng vốn tự có, cả 5 giao dịch trên mỗi giao dịch sẽ phải chuẩn bị một lượng tiền mặt tương đương giá trị sản phẩm, nghĩa là số tiền mặt cần thiết gấp 5 lần giá trị hàng hóa. Mặt khác nếu có tín dụng, ở đây có thể là vay bảo lãnh hoặc trả chậm, số tiền mặt cần thiết là số tiền mà người mua cuối cùng phải trả, chỉ bằng 20% so với giả thiết ban đầu. Trên thực tế, chuỗi vận động của hàng hoá cần phải có sự tham gia của nhiều hơn 5 chủ thể.

Do tác động của yếu tố lãi suất cao, các bạn hàng không cho nhau trả chậm, mà bắt buộc phải tiền trao cháo múc. Nói theo thuật ngữ của dân tài chính là Tiền không chịu biến thành Vốn, cho nên hiểu theo đúng nghĩa là Vốn thì thiếu nhưng Tiền thì quá nhiều (không hề thiếu tiền, mà chỉ là Tiền không thành Tư bản).

Tiền dằn túi

Mặt khác, do giá cả hàng hóa tăng, người tiêu thụ phải giữ trong tay một lượng tiền nhiều hơn trước, số lượng tiền cần thiết phải có trong tay nhiều hơn cả số giấy bạc mà nhà nước đã in ra vô tội vạ.

Ngày trước, đi xem nhờ tivi nhà hàng xóm, ai cũng cảm thấy như thế là đủ. Ngày nay, không nhà nào không có tivi nhưng hầu như ai cũng thấy thiếu, sao không đặt tivi ở nhà bếp, thiếu tivi ở nhà tắm.

Điểm tin kinh tế ngày 25 tháng 3 năm 2011

TS Phạm Ngọc Long nửa đe dọa, nửa thăm dò khi viết bài Tuyên chiến với “vàng hóa, đô la hóa” đăng trên VEF. Bản tin WSJ châu Á bình luận Kinh tế VN tiếp tục mất cân đối (Vietnam Economy Plagued by Imbalance). Đặc biêt Thanh niên đăng lại bào của báo Người Lao Đông bài viết Việt Nam nhảy vọt về chỉ số niềm tin. Chúng ta cùng tìm hiểu thông điệp đằng sau những bài viết ấy là gì.

Cùng với tin công khai đợt phát hành trái phiếu 24/3 hoàn toàn thất bại, không bán được một đồng trái phiếu nào. Trước đó phiên giao dịch ngày 24/2, đấu thầu 6 ngàn tỷ đồng do Kho bạc Nhà nước phát hành kỳ hạn 3 năm, 5 năm và 10 năm chỉ bán được 825 tỷ đồng (tỷ lệ 13,75%); phiên giao dịch ngày 17/3, chào bán 3 ngàn tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 3 năm, 5 năm và 10 năm chỉ duy nhất 1 khách hàng trúng thầu kỳ hạn 10 năm, lãi suất 11,5%, khối lượng 30 tỷ đồng (tỷ lệ 1%).

Về cán cân mậu dịch, thứ trưởng Nguyễn Thành Biên công bố thâm thủng tháng Ba 1.15 tỷ đô so với 1.11 tỷ đô của tháng Hai. Số liệu tương ứng xuất khẩu 7.05 tỷ đô so với 4.85 tỷ đô, nhập khẩu 8.20 tỷ đô so với 5.96 tỷ đô. Xuất nhập đều tăng mà nhập có xu hướng tăng nhiều hơn. Cho thấy đòn bẩy tỷ giá từ 11/2 không có tác dụng gì cả, nghĩa là chỉ xuất khẩu những gì đã nhập khẩu trước đó. Trị giá tiền đồng thấp khiến những người làm công chật vật do hàng hóa tăng đột ngột.

Kinh tế trưởng HSBC Sherman Chan nhận định tỷ lệ lạm phát của Việt Nam dường như không có dấu hiệu giảm ít nhất là đến hết quý III vì giá lương thực và giá dầu trên thế giới tăng. Một luận điểm đáng nghi ngờ là Chan tin rằng việc tăng 2% lãi suất thêm nữa trong quý II sẽ giúp lạm phát giảm đi còn một con số trong quý IV.

Tuy nhiên chúng ta nên tin vào chính sách điều hành kinh tế của chính phủ, thâu tóm vàng trong dân khiến cho vàng trên thị trường ngày một hiếm đi và trở nên đắt đến mức không ai thèm giữ vàng nữa.

Cập nhật
Từ 9/5, chỉ cho vay ngoại tệ nếu khách hàng cam kết có ngoại tệ trả nợ
Nếu không còn vàng và đôla?
Tác giả: Huỳnh Thế Du
Thực ra, sự hỗn loạn của vàng và đôla chỉ là hậu quả chứ không phải nguyên nhân của bất ổn vĩ mô ...
Bản tin NHNN giới hạn cho vay ngoại tệ của Bloomberg

Ai đúng, Ai sai?

Tin "tốt" - Lạm phát sẽ xuống rất nhanh trong hai, ba tháng tới đăng trên Sài Gòn Tiếp Thị (SGTT) với nội dung là ý kiến quý báu của Kinh tế trưởng WB khu vực Đông Á. Nội dung bài viết nói rằng chính phủ đã thành công trong việc ổn định vĩ mô chống lạm phát. Nghi vấn trong bài ở chi tiết tác giả Tư Giang viết "Hiện tại, nếu chính phủ có những quyết định đúng đắn, thì người dân và doanh nghiệp sẽ lại chuyển từ tiền đồng sang đô la Mỹ, và Việt Nam lại có thể tăng dự trữ ngoại hối. Điều tương tự cũng đã xảy ra vào đầu năm 2008." hết trích, hy vọng anh ấy viết nhầm hay muốn gửi gắm thông điệp gì đây.

Tin chưa kiểm chứng - Vietnam Bonds Drop on Expectations Inflation Will Accelerate từ Bloomberg (tạm dịch là Trái phiếu VN rớt giá do kỳ vọng lạm phát tăng). Phố Tường (WSJ) bình luận Giá vàng $1438 mỗi oz chưa phải là kỷ lục.

Trong khi tin "bình dân" lại viết Thực phẩm đồng loạt “sốt” giá trên toàn quốc từ Dân Trí ngày 23/3/2011. Mừng khởi nghĩa Ba Tơ 11/3/1945. Biết tin ai bây giờ.

Kết luận: cho tới giờ, Vàng vẫn là Vàng